ROBERT NOUWEN: “Van oost naar west, dwars door Vlaanderen, liep de Romeinse heerbaan Tongeren – Cassel, de oudste verkeersader van Vlaanderen. Wij fietsen op een van de mooiste stukken van deze route, van Tongeren naar Borgloon en terug. Vanzelfsprekend zorg ik voor de nodige duiding en enkele sappige anekdotes. Dit dagje fietsen over Romeinse heerbanen brengt je langs heel wat bijzondere plekjes die ik graag met je deel.”
Je komt op eigen kracht naar Tongeren waar je om 9.00 uur wordt verwacht. Onder het genot van een ‘sjat kaffe’ en een stukje Limburgse ‘vlaai’ luister je naar een inleidende lezing van Robert Nouwen, waarna je start aan de fietstocht over de Romeinse heerbaan.
De mooiste stukken ervan bleven bewaard tussen Tienen, Tongeren en Maastricht. Ten westen van Tongeren slingert de voormalige heerbaan door het prachtige Haspengouwse landschap. Onderweg passeer je langs Romeinse grafheuvels, middeleeuwse ruïnes van motten, eeuwenoude kapellen, majestueuze kastelen en vierkantshoeves van de 17de tot de 19de eeuw.
Onderweg wordt er meerdere keren gestopt (o.a. voor een licht middagmaal) en om wat duiding te geven. Rond 17.00 uur sta je terug op het vertrekpunt in Tongeren.
De totale afstand die per fiets wordt afgelegd bedraagt 40 à 45 km doorheen een glooiend landschap. Voor het huren van de fietsen doen we beroep op een ervaren lokaal verhuurbedrijf. Je hebt de keuze tussen een elektrische fiets en een niet-elektrisch aangedreven stadsfiets. De fietsen beschikken over een fietscomputer, fietsslot, smartphone drager en een mandje of een fietstas. Een fietshelm wordt niet voorzien. We raden je ten stelligste aan om zelf voor een fietshelm te zorgen. Wie dat wil kan natuurlijk ook haar/zijn eigen fiets gebruiken.
DE ROMEINSE HEERBAAN
De heerbaan Tongeren - Cassel maakte deel uit van een groot en complex netwerk van (water)wegen, dat Rome verbond met de verste uithoeken van het Romeinse rijk. De weg was een onderdeel van de verbinding tussen Keulen en Boulogne-sur-Mer via Maastricht, Tongeren, Tienen en Cassel. De handel in landbouwproducten, zout en aardewerk verliep onder meer via deze route waardoor de heerbaan zich al snel ontwikkelde tot een belangrijke verkeersader. De heerbaan kende een bewogen geschiedenis. De Romeinse legioenen trokken erover naar hun legerkamp aan de Rijn en de Germanen vielen langs deze weg het Romeinse Rijk binnen. Die geschiedenis eindigde echter niet met de ondergang van het West-Romeinse Rijk.
Tijdens de middeleeuwen bleef de weg strategisch, economisch en cultureel van groot belang. Hij werd de Keulse weg genoemd en maakte deel uit van de Hanzeroute Brugge – Novgorod, de langste handelsweg ooit door Europa. Ook pelgrims trokken over de voormalige heerbaan naar de talrijke bedevaartsoorden waaronder Sint-Jacob van Compostella. Zowel de stichting van de Trudo-abdij als de keuze van de graven van Loon voor de hoogten van Borgloon, kunnen ongetwijfeld direct in verband worden gebracht met de maatschappelijke en strategische positie van de Romeinse weg tijdens de middeleeuwen. De historische steden en gemeenten langs de weg, gebouwd over meerdere eeuwen, tonen aan dat deze weg niet enkel van belang was in de tijd van de Romeinen maar ook nog ver daarna.