De mollah Nasredinne van Shiraz

Paul De Vos, reisleider

Paul De Vos is reisleider bij Davidsfonds Cultuurreizen. In 2018 trok hij met Davidsfonds Cultuurreizen naar Iran. Een land waar hij ook 4 jaar als diplomaat werkte. Over die reis schreef hij de volgende beschouwingen.

Mollah Nasredinne moest op een dag een preek houden voor een uitsluitend mannelijk publiek, maar er schoot hem geen bijzonder onderwerp te binnen. Hij dacht even na en stak van wal.

“Heren,” zei hij, “het is tijd dat we onze vrouwen niet langer toelaten zich op te maken. Het is ongepast, onzuiver, moreel verwerpelijk en zonder enige twijfel haram. Een man die zijn vrouw toelaat make-up te dragen hoort beschaamd te zijn over zichzelf.”

“Maar Mollah,” opperde een van de mannen, “uw vrouw is altijd opgemaakt als ze buitenkomt.”

“Ja, dat is waar”, antwoordde Nasreddinne, “het staat haar beeldig, nietwaar?”

Op mijn terras staat een fonteintje. Meegebracht uit Iran. Het is van het zuiverste travertijn gemaakt, Dat komt van een steengroeve uit de Dasht-e-Kavir, de noordelijke woestijn. De stem van het water brengt vrede in mijn hart. Als dat zich weer eens met Fernweh vult, giet ik een paar scheuten rozenwater in het bassin. Rozenwater dat ik nog meebracht uit Niâsar, het rozendorp nabij Kashan.

Het is mei en ik ben vroeg opgestaan. Het zomerverblijf van mijn gastheer ligt middenin de rozenvelden. Achter de rots die als een vuist in het woestijnlandschap staat, rijst de zon op, de ‘koperen ploert’ die een hete dag aankondigt.

Afghaanse vrouwen in veelkleurige gewaden lopen blootsvoets tussen de rijen rozen. Zij lopen niet, zij schrijden en plukken de tengere rozenblaadjes. De ochtenddauw heeft de rozen met een ragfijn laagje nimfentranen bedekt. Op dit vroege uur is de lucht met haast ondraaglijke zinnelijkheid vervuld.

Er is een schoonheid die pijn doet, waarde lezer.

Ons reisgezelschap is net in Shiraz aangekomen, de stad van poëzie, rozen en nachtegalen. De stad met het mildste klimaat en de meest ontspannen levensstijl. De stad ook van de wijngaarden uit vervlogen tijden. En 2 van Perzië’s meest vereerde dichters uit de 13de en 14de eeuw: Saa’di en Hafez. Aan het mausoleum van Hafez zijn drommen Iraniërs eer komen betuigen. Een man legt een enkele roos neer op Hafez’ grafsteen. Hij citeert met luide stem een aantal verzen. Zijn tranen vloeien rijkelijk.

Wij staan op het plein voor het mausoleum van Shah Cheragh, de shah van het licht, gewijd aan de broer van de 8ste Imam, Imam Rezah, die zelf in Mashad begraven ligt. Het is een druk bezocht bedevaartsoord. Een godsvruchtige vrouwelijke gids probeert ons van de wonderbaarlijke levensloop van de shah van het licht te overtuigen. Het plein loopt vol van in het blauw uitgedoste kinderen op schoolreis. Zoals alle kinderen ter wereld weten ze met hun jeugdige geestdrift geen blijf. Eentje heeft het blijkbaar wat te ver gedreven en is door de onderwijzeres snotterend in de hoek gezet.

Mollah Reza houdt blijkbaar van kinderen. Hij zit goed in het vlees, heeft blozende wangen en pretlichtjes in de ogen. Hoort een mollah er wel zo uit te zien, te blozen?  3 kinderen heeft hij van een vrouw die goed voor hem blijkt te zorgen. In zijn ateliertje bij het plein maakt hij de mensen blij met papieren figuurtjes die hij bijzonder handig uit bordpapier uitsnijdt. Mollah Reza blijkt ook een begenadigd tekenaar te zijn. Aan de muur hangen zijn tekeningen waarvan er eentje mij bijzonder intrigeert. Een man staat  op een stapel boeken met zijn hoofd door een galgentouw. Als iemand de boeken wegschopt, is zijn vonnis voltrokken. Als ik hem durf te vragen wat de tekening voorstelt, glimlacht hij wat bedremmeld mijn vraag weg. De lichtjes in zijn ogen verraden evenwel dat wij elkaar hebben begrepen. Ik ben blij met zo veel medeplichtigheid.